Beyin, Zihin, Bilinç, Bilinçaltı ve Alışkanlıklar Konulu 6 Kitap
Beyin, zihin, bilinç, bilinçaltı ve alışkanlıklar konularında 6 kitap okudum. Bu yazıda hepsinden edindiğim genel izlenimi özetledim, ardından ilgili kitapları tanıtmaya çalıştım.
- Incognito, Beynin Gizli Hayatı, David Eagleman.
- Beyin, Senin Hikayen, David Eagleman.
- Atomic Habits, James Clear.
- The Science of Getting Rich, Wallace D. Wattles.
- Believe in Yourself, Dr. Joseph Murphy.
- The Power of Subconscious Mind, Dr. Joseph Murphy.
Yaşamınızın ne kadarı kontrolünüz altında? Hayatı dilediğim gibi yönetebiliyorum diyorsanız yanılıyorsunuz. İçimizde erişimimize kapalı engin, zengin, 24 saat etkin ve yetkin olağanüstü nöral örüntüler taşıyoruz. Onlar genlerle programlanır, yaşamımız boyunca kurduğumuz etkinlikler ile karşılıklı etkileşime girerek örgülerini oluşturur, kişiliğimizi, tutum ve davranışlarımızı ateşler, şekillendirir. Sıra dışı bu dünyada olup bitenin çoğundan haberdar değilizdir.
Olmak isteyip olamadığımız kişilikler, kazanmak isteyip kazanamadığımız alışkanlıklar, kurmak isteyip kuramadığımız gelecekler hepimiz için sıkıntı kaynağı olagelmiştir. Ummadığımız tutum ve davranışlar sergilediğimizde içimizde yaşayan, dizginleyemediğimiz şeytani güçlerin kontrolü ele aldığı yanılgısına kapılırız. Sigara ve alkol gibi bağımlılıklardan yakamızı kurtarmaya çalışırız, onlardan özgür olmayı çok arzularız ama yine de içmeye devam ederiz. Harcamaları kontrol etmeyi, tasarruflu olmayı hayal ederiz ama cazip bir teklif karşısında parayı veya banka kartını kasiyere uzatmaktan kendimizi alıkoyamayız. Saymakla bitmez; sosyal medya bağımlılığı, düzensiz beslenme, hareketsizlik, doğadan kopma, sığ ilişkiler… Hepsinden kurtulmak, bunların yerine okuma, sağlıklı beslenme, spor, sanat, doğayı özümseme, kaliteli müzik dinleme, bilgi ve kültür edinme, kişisel gelişim, doyurucu ilişkiler gibi olumlu alışkanlıklar ikame etmek isteriz, beceremeyiz. Meçhulün içinde saklı düzenli örüntüler kişiliğimizi, tutum ve davranışlarımızı şekillendiriyor, geleceğimizi yapılandırıyor.
En hafif psikolojik rahatsızlıklarda bile beyin kimyasında düzensizlikler olduğu artık inkar edilmiyor. Olağan dışı işleyen veya hasarlı beyin bölgelerinin psikiyatrik hastalıkların hemen tümü için belirleyici etken olduğu kabul ediliyor.
Karamsarlığa kapılmayın! Her ne kadar bahsettiğim bilinçdışı mekanizmalar henüz çözümlenmemiş olsa da bilinçli zihinle onları etkileyebilir, yeni örüntüler oluşturabiliriz. Nörobilimciler, nöron örüntülerinin plastisite özelliğini belirterek onlar üzerinde kısmen de olsa söz sahibi olabileceğimizi belirtiyor.
Öğrenme ve eğitimin insan davranışlarını ve alışkanlıklarını oluşturma ve düzenlemede etkisi ve gereği tartışma götürmez bir gerçektir. İnsan, eğitime en muhtaç varlık olduğu kadar eğitime en açık varlıktır. Ancak, beceri ve alışkanlıklar bir kez edinildikten sonra öğrenme süreçleri bilince kapanır, bilinçaltına itilir. Kazanılan davranış ve alışkanlıklar bilinçaltının yönettiği, çevreyle etkileşen otomatik pilotun kontrolüne girer. Onları düzenlemek veya silmek zorlaşır. Öğretmenler bu yüzden, hataları düzeltmeyi yeni şeyler öğretmekten daha zor bulurlar. Çaba gerektirse de yeni tutum, davranış, beceri ve alışkanlık geliştirmek, eskilerini düzenlemek veya kaldırmak mümkündür. İnsan çok şey öğrenebilir ama öğrenme süreci zorludur.
Spiritüel öğretiler bilinçli zihnin, bilinçaltı, beden ve davranışlar üzerinde yaratıcı etkisi olduğunu savunuyor. Daha da abartarak düşünce yoluyla hastalıklardan kurtulmanın, istenilen refah düzeyine ulaşmanın, zengin olmanın mümkün olduğunu belirtiyor. Bilimsel olmayan bu öğretiler, bilinçaltının evrenin tüm bilgilerini ve kurgularını içerdiğini, her şeyle, birlikte yaratım ilişkisi içinde olduğunu iddia ediyor. Mevlana’nın “Kendini okyanusta bir damla sanma. Bir damlanın içinde kocaman bir okyanussun.” sözü bu yaklaşımı özetliyor. Spiritüel yaklaşımın bilinçli düşünceye vurgusunun bir kısmını günümüzün bilimsel ve popüler kuramlarından bilişsel ve bilişsel-davranışçı yaklaşımlarda görüyoruz.
Sonuç olarak, kendim dediğimde, aslında farkında olmadığım, erişimime kapalı olağanüstü büyük bir alanı artık gözardı etmiyorum. Bu durumdan ürkmek yerine, öğrenme ve eğitim yoluyla olumlu alışkanlıklar ve beceriler kazanarak varlığımın bu büyük parçasını zenginleştirebilirim. Onu yönetebilir, kendi yararıma kullanabilirim.
1. Incognito, Beynin Gizli Hayatı, David Eagleman
David Eagleman |
- Yazarı: David Eagleman
- Dili: Türkçe, İngilizceden Çeviri
- Çeviren: Zeynep Arık Tozar
- Türü: Nörobilim
- Baskı Türü: Google Play Kitaplar, E-Kitap
- İlk Orijinal Yayın Tarihi: 2011
- Yayın Tarihi: 2013
- Yayınevi: Domingo, Bkz Yayıncılık Ticaret
- Sayfa Sayısı: 274
Yazar Eagleman, 1971 doğumlu olup nörobilim uzmanıdır. Stanford Üniversitesi’nde öğretim üyesidir.
Eserde duyu, algı, düşünme, duygu, davranış, kişilik ve bilinç gibi insan doğasının temel çıktılarında beynin biyolojik, nöral, kimyasal ve elektriksel örüntülerinin nasıl etkili olduğu anlatılıyor. Beynin karmaşık bölgeleri ve nöron ağları, uzman olmayan okuyucuların kolaylıkla anlayabileceği şekilde ele alınıyor. Normal, patolojik ve sıra dışı beyin etkinliklerinin kişinin günlük hayatında nasıl yankılandığı somut örneklerle açıklanıyor. Örnekler gerçek hayattan olup insanlar ve hayvanlar üzerinde yapılan bilimsel deney ve tedavi uygulamalarına dayanıyor.
Genlerin, nöronların, beyin içi kimyasal ve elektriksel hareketliliğin büyük bir kısmının otomatik işlemesi, kontrolümüz dışında olması, erişimimize kapalı olması bilinçli zihni oturttuğumuz baş köşeden indiriyor. Yine de nöral ağların plastisite (esneklik) özelliği, bilinçli düşünce ve davranışlara kısmen de olsa yönetim ve oluşturma yetkisi veriyor.
Davranış bilimlerine ilgi duyan herkesin okuması gereken bir kitap.
..davranışlarımızın, düşüncelerimizin, deneyimlerimizin, sayısız yönleriyle birlikte sinir sistemi adı verilen engin ve ıslak kimyasal-elektriksel ağ içinde örülmüş olduğu gerçeğinin..
2. Beyin, Senin Hikayen, David Eagleman
Domingo |
- Yazarı: David Eagleman
- Dili: Türkçe, İngilizceden Çeviri
- Çeviren: Zeynep Arık Tozar
- Türü: Nörobilim
- Baskı Türü: Google Play Kitaplar, E-Kitap
- İlk Orijinal Yayın Tarihi: 2015
- Yayın Tarihi: 2016
- Yayınevi: Domingo, Bkz Yayıncılık Ticaret
- Sayfa Sayısı: 219
Eagleman’ın bu kitabının büyük bölümü Incognito kitabında verilen bilgilerden oluşuyor. Kitap, aynı adla hazırlanmış olan belgeselin kitabı. Okumakla önceki kitapta okuduklarınız pekişiyor. Diğer kitaptan farklı olarak nörobilimin henüz çözemediği zihin ve bilinçli farkındalık olgusu geniş olarak tartışılıyor. Zaman zaman bir bilim kurgu senaryosuna kapılmış gibi oluyorsunuz, ama ayaklarınız bilimsel gerçeklere basıyor. Zihin kopyalanabilir mi? Dijital ortamlara aktarılabilir mi? Etkileşim örüntüleri bütününden bilinç ve farkındalık nasıl doğar? Eagleman eserinde bu ve benzer soruları tartışıyor.
Ancak, doğru yönde etkileşim kurmaları koşuluyla, bu temel beyin hücreleri yeterli miktarda bir araya geldiğinde zihin de belirmeye başlayacaktır.
3. Atomic Habits, James Clear
Penguin |
- Yazarı: James Clear
- Dili: İngilizce
- Türü: Kişisel Gelişim
- Baskı Türü: Google Play Kitaplar, E-Kitap
- İlk Orijinal Patent Tarihi: 1988
- Yayın Tarihi: 2018
- Yayınevi: Penguin, Random House UK
- Sayfa Sayısı: 224
James Clear, alışkanlıklar ve karar verme süreçleri üzerinde çalışan bir
kişisel gelişimcidir. Bu kitabı 3 milyondan fazla satılmıştır. New
York Times çok satanlar listesinde yer almaktadır.
Kitapta, minik davranış parçalarının belirli koşullar sağlandığı takdirde
kalıcı olumlu ve olumsuz alışkanlıklara nasıl dönüştüğü ele alınıyor. Yazar,
bu belirli koşulları nörobilim, davranışçı ve bilişsel davranışçı kuramları
dikkate alarak geliştirdiği özgün sistematiği içinde anlatıyor.
Alışkanlığı,
birçok durumda düzenli ve otomatik tekrarlanan rutinler veya davranışlar
olarak tanımlıyor.
Bol örnekli, anlaşılabilir sade bir dille kaleme alınmış metinler grafiklerle destekleniyor. Alışkanlıklarımızı anlama ve yönetmede rehber bir kitap.
Çoğu insan alışkanlıklarını değiştirme sürecine başarmak istedikleri şeye odaklanarak başlar. Bu bizi çıktı-temelli hedeflere götürür. Alternatif yol, kimlik-kişilik temelli alışkanlıklar inşa etmektir.
4. The Science of Getting Rich, Wallace D. Wattles
Wikisource |
- Yazarı: Wallace D. Wattles
- Dili: İngilizce
- Türü: Kişisel Gelişim
- Baskı Türü: Wikisource, E-Kitap
- İlk Orijinal Yayın Tarihi: 1910
- Yayın Tarihi: 2020
- Yayınevi: Wikisource
- Sayfa Sayısı: 75
Nasıl mutlu olunur, nasıl başarılı olunur, nasıl zengin olunur içerikli kişisel gelişim kitaplarının okuyucu kitlesi büyüktür. Bu kitapların düşünsel kökenleri antik çağa uzanan materyalizm karşıtı idealizme dayanır. Dinsel öğretilerden beslenir. Materyalizm, doğa ve maddeyi birincil etken kabul ederken idealizm, ruh ve düşünceyi birincil etken kabul eder.
Wallace D. Wattles 1910 yılında yazdığı "Zengin Olmanın Bilimi" başlıklı bu kitabıyla kişisel gelişimcilerin ilklerinden kabul edilir. İşlediği konuların felsefi alt yapısını Dekart, Spinoza, Leibniz, Schopenhauer, Hegel ve Emerson'dan edindiğini söyler. Bu düşünürlerin ortak noktası idealist olmaları ve evrene Hint kökenli monistik-birci yaklaşımla bakmalarıdır. "Bir şey her şeydir! Her şey bir şeydir!" Bu da ruh ya da düşüncedir. Kendimizi, çevremizi ve geleceğimizi istediğimiz gibi şekillendirmenin yolu onları öncelikle düşüncelerimizde yaratmaktır. Düşünce, enerji olup gerçekleşmesi için gereken koşulları evrenden otomatik olarak çeker.
Yazar, son konuda kitabın özetini veriyor. Oradan şunları çıkardım:
- Her şey, kendisinden meydana geldiği bir düşünce varlığı taşır.
- İnsandaki düşünce, imgelediği her şeyi engin şekilsiz varlıktan üretebilir.
- Kişi, evrende her şeyi kapsayan şekilsiz varlıkla uyumlanmalı, birleşmelidir, üretirken sahip olduklarına şükretmeli, rekabet yerine yaratıcılığı seçmeli, tüm bunların yarattığı enerji ile eyleme geçmelidir.
- Bireyin arzuladığı zenginliğe ulaşması, ufkunun kesinliği, amacının sağlamlığı, inancının sürekliliği ve şükrünün derinliği ile orantılıdır.
İnsanın şeyleri yapma biçimi, şeyler hakkında düşünme biçiminin doğrudan sonucudur.
5. Believe in Yourself, Dr. Joseph Murphy
General Press |
- Yazarı: Dr. Joseph Murphy
- Dili: İngilizce
- Türü: Kişisel Gelişim
- Baskı Türü: Google Play Kitaplar, E-Kitap
- İlk Orijinal Yayın Tarihi: 1955
- Yayın Tarihi: 2018
- Yayınevi: General Press
- Sayfa Sayısı: 85
Joseph Denis Murphy 1898-1981 yıllarında yaşamış İrlanda doğumlu, Amerikalı yazar ve ilahiyatçıdır. Din bilimlerinde yeni düşünce akımının öncülerindendir.
Yeni düşünce akımı, herşeyi Tanrı’dan beklemek yerine insana ve bireye kutsallık atfederek kendine inanmanın Tanrıya inanmakla özdeş olduğunu savunur. Akım üyeleri birbirlerine gevşek bağlarla bağlı olup ortak noktaları metafizik, pozitif düşünme, çekim yasası, kişisel güç gibi konulardır. Murphy, günümüzün popüler kişisel gelişimcilerinin fikir babalarındandır.
Bu kitabında kendine inanmanın gücü ile yapılamayacak şeyin olmadığını anlatıyor. Çizgi ötesi mucitlerin, kaşiflerin, sanatçıların, girişimcilerin biyografilerinden örneklerle iddialarını destekliyor. Benlik saygısı düşük insanlara, sahip oldukları olağanüstü potansiyellerin farkına varmalarını öneriyor.
Aslında yegane günah cehalettir.
6. The Power of Subconscious Mind, Dr. Joseph Murphy
General Press |
- Yazarı: Dr. Joseph Murphy
- Dili: İngilizce
- Türü: Kişisel Gelişim
- Baskı Türü: Google Play Kitaplar, E-Kitap
- İlk Orijinal Yayın Tarihi: 1963
- Yayın Tarihi: 2019
- Yayınevi: General Press
- Sayfa Sayısı: 345
Psikanalizin etkisiyle, bilinçaltı deyince aklımıza ürküntü veren dürtüler, idin ahlak tanımaz arzuları ve psikolojik hastalıklar gelir. Bu yüzden bilinçaltına pek sıcak bakmayız. Oysa başta Murphy olmak üzere kişisel gelişimciler, bu gizemli yapıyı vücudun tüm otonom faaliyetlerini düzenleyerek yaşamı devam ettirme işlevinin yanısıra evrenin tüm bilgi ve gücünü taşıyan engin, zengin, etkin, yetkin bir kaynak olarak görür. İnsanın, bilinçaltına ulaşıp onu kendi yararına kullanabileceğini savunur.
Murphy bu kitabında, mucizeler yaratan insanların, bizden farklı olmayan, herkese bedava bahşedilmiş zihin ve düşünce güçlerini kullanarak bilinçaltını nasıl programladıklarını anlatıyor. Yazar, bilinçaltına Alaaddin'in Lambası gibi istenilen her şeyi ol deyince olduran sihirli bir güç olarak bakıyor. Bilinçaltının bu işleri nasıl yaptığını anlamaya gerek olmadığını, düşünceler yoluyla onu programlamanın yeterli olduğunu iddia ediyor.
Yazar, sakin bir meditasyon ortamında, çeldirici düşüncelerden arınmış olarak, inanarak tekrar edilen düşünceler ve ifadelerin zamanla bilinçaltını programladığını belirtiyor. İşin sırrı inanmakta yatıyor. Türbelerin ve şifa ritüellerinin etkili olmasını, türbenin veya ritüelin kendisinden çok insanlardaki inanca bağlıyor. Duayı, düşünme ve bilinçaltını programlama olarak görüyor.
Kendisine danışan insanlar arasında olumsuz alışkanlıklarından kurtulanlardan, yeni alışkanlıklar kazananlardan, eski kötü hayatından kurtulup hayal ettiği hayata kavuşanlardan örnekler vererek yaklaşımını betimliyor.
Kişinin bilinçaltı onu nasıl düşünüyorsa, o öyledir.